Siewniki rzędowe

Siewnik rzędowy składa się z następujących części: na ramie opartej na kołach zawieszona jest skrzynia na nasienie zaopatrzona w szereg przyrządów wysiewających. Obrót kół wprawia w ruch obrotowy oś przyrządów siejących, które wrzucają nasienie do lejków i przewodów nasiennych. Przyrządy wysiewające zaopatrzone są w urządzenie do regulowania ilości wysiewu. U wielu siewników jest jeszcze osobny przodek z przyrządem do sterowania. Istnieje obecnie mnóstwo różnych systemów siewników rzędowych, a różnią się one głównie budową przyrządów wysiewających i sposobem regulowania na rozmaitą ilość wysiewu.

Skrzynia siewnika kształtu wydłużonego mieści w sobie nasienie, a podzielona jest w dolnej części poprzecznie przegrodami, aby się ziarno nie zsypywało w jeden koniec przy siebie na pochyłościach. Nasienie ze skrzyni zsypuje się do osobnych komór nasiennych lub też spada wprost do puszek albo trzewików metalowych, skąd czerpią je lub wysuwają przyrządy wysiewające.

Przyrządy wysiewające najwięcej przedstawiają rozmaitości w budowie: najważniejsze ich rodzaje są następujące:

Kółka łyżeczkowe czerpią łyżeczkami umieszczonymi po dwóch stronach tarczy. U siewnika Melichara są łyżeczki zasuwane, które reguluje się wszystkie od razu przez przesunięcie wału obrotowego.

Kółka karbowane wysuwają nasienie swymi karbami. Ten rodzaj siewników najwięcej dziś się rozpowszechnia. Kolka karbowane dają się bez wymiany nastawiać na grube, jak i drobne nasienie oraz na rozmaitą ilość wysiewu, za pomocą przesunięcia na wspólnym wale.

Tarcze wklęsłe wewnątrz karbowane z dnem stałym lub przesuwanym wybierają ziarno karbami wewnętrznymi. Gdy dno stałe to ilość wysiewu reguluje się szybkością obrotu tarcz wysiewających: przy dnie ruchomym regulowanie odbywa się przez pogłębienie lub spłycenie wklęsłości tarcz za pomocą stosownego przesunięcia wspólnej osi.

Siewniki z przyrządami siewnymi – zesuwanymi, które dają się nastawiać od razu przez przesunięcie jednej dźwigni są wygodniejsze w użyciu, niż dawniejsze, w których przy zmianie nasienia lub gęstości siewu, trzeba zmieniać kółko czerpakowe lub też zmieniać kółka zębate, przenoszące ruch obrotowy.

Przewody nasienne przeprowadzają nasienie z przyrządu siewnego do ziemi w rowek wyciągnięty radełkiem. Przewody nasienne powinny być giętkie i podatne, aby je można wychylać w lewo i w prawo, przy regulowaniu odległości rzędów, a nadto, ażeby się łatwo poddawały ruchom radełka, które po nierównej roli wznosi się i opada. Najpospoliciej używane przewody nasienne są: lejkowe, lunetowe i spiralne i sprężynowe.

Radełka siewnikowe ciągną w roli rowki, w które wpada nasienie z przewodu nasiennego, umieszczonego tuż za radełkiem. Radełka przytwierdzone są na ruchomej dźwigni tak, że mogą się przystosować do nierówności roli. Za pomocą obciążenia końca dźwigni ciężarkami regulujemy głębokość do jakiej radełko w ziemię wchodzi, a zatem i głębokość zasiewu.

Na roli pulchnej i przy płytkim nasienne siewie obciążać radełek nie trzeba. Jeśli rola jest zbita i widzimy, że nasienie nieprzykryte pozostaje na wierzchu obciążamy radełka silniej.

Rozróżniamy radełka:

1) sankowe zwykłe, najpowszechniej u nas używane; dają siew płytki i stosowne są na pulchne, dobrze uprawne role.

2) Radełka zaostrzone, amerykańskie, z końcem zagiętym ku przodowi, idą z reguły głębiej niż poprzednie a odpowiednie są na gleby mniej wyrobione.

3) Radełka talerzowe  zbudowane jak u brony talerzowej nadają się do zasiewu w zupełnie nieprzygotowaną zaskorupiałą rolę, nawet w ściernisko niepodorane.

Przyrządy dodatkowe. U radełek bywają przymocowywane przyrządy mające na celu lepsze przykrycie nasienia lub też przyciśnięcie ziemi dla lepszego wzejścia. Są to: zagartywacze w postaci dwóch skośnie ustawionych skrzydełek.

Nastawienie siewnika. Odległość rzędów reguluje się za pomocą przesuwania dźwigni radełkowych na ramie. Zwykła odległość radełek u siewników do zboża wynosi 9 do 13 cm. Przy siewie w rzadsze rzędy wyłącza się pewną ilość przyrządów siejących i odejmuje odpowiednią liczbę radełek, a pozostałe nastawia się w równych odstępach. Nastawianie to ułatwia deska tej długości, co szerokość siewnika, podzielona kreskami na równe odstępy rzędów.

Próba siewnika. Do każdego siewnika dodaje fabryka tabelkę z podaniem ilości wysiewu przy różnym nastawieniu siewnika, dla różnych nasion. Nie zawsze jednak cyfry tam podane odpowiadają rzeczywistości. Chcąc dokładnie oznaczyć ile siewnik naprawdę wysiewa robimy tak zwaną próbę kręconą. W tym celu siewnik ustawia się na podporach tak, aby można swobodnie kręcić kołem przenoszącym obrót na przyrządy siewne. Do skrzyni sypiemy nasienie, a pod radełka podsuwamy płachtę. Następnie włączamy przyrządy wysiewające w obrót i wykonywamy pewną ilość obrotów kołem. Przyrządy wysiewające wysiewają wówczas nasienie na płachtę. Znając szerokość siewnika, obwód kół i ilość obrotów, po zważeniu wysypywanego ziarna, możemy policzyć ile nasienia wysiewa siewnik na pewną jednostkę powierzchni roli, przy pewnej ilości rzędów.

Wykonanie siewu siewnikiem rzędowym. Przy użyciu siewnika rzędowego trzeba zachować pewne ostrożności, aby siew nie wypadł wadliwie. Siewnik powinien iść w liniach prostych. Prowadzenie siewnika, żeby siew wypadł równo wymaga wprawy i  dokładnego ustawienia kół przodka i kół tylnych siewnika. Jeśli przodek i tylne koła idą tym samym śladem za sobą wtedy po nawrocie na lewo koła lewe powinny iść dokładnie śladem swoim własnym, prawe zaś znaczy ślad nowy. Po nawrocie na prawo, prawe koła idą znowu swoim śladem itd. W tym wypadku odległość tylnych kół (mierzona do środka szerokości obręczy koła) od skrajnych radełek siewnika wynosić powinna połowę zwykłej odległości rzędów (więc przy rzędach na 20 cm. odległych wynosi 10 cm., przy 10 cm. rzędach 5 cm.). Takie bliskie ustawienie kół przy skrajnych radełkach nie jest dogodne, jeśli siejemy we wąskie rzędy, bo koła przysypują ziemią skrajne rządki.. Dlatego też lepsze siewniki mają przodek do nastawienia na różną szerokość śladu.