Gleby kamieniste i wapienne

Gleby kamieniste i żwirowiska

Są to ziemie, w których jest bardzo dużo widocznych kamieni. Ziemie te znajdują się w wysokich górach np. Tatrach, w dolinach zarzuconych kamienistymi odłamkami skał. Znajdują się także niżej, w dawnych łożyskach rzek karpackich a powstały przez zwietrzenie żwirów kamienistych, naniesionych w dawnych czasach przez rzeki. Wreszcie kamieniste ziemie znajdują się w ważkich pasach w północnej części Podkarpacia – a i dalej na północ w krajach polskich – i powstały miejscami wskutek naniesienia kamieni przez lodowce w dawniejszych epokach geologicznych, przed setkami tysięcy lat. Te kamienie lodowcowe są to zwykle kanciaste kawałki skał, najczęściej czerwonych granitów pochodzących z dalekiej północy, ze Szwecji i Norwegii; nazwano je głazami narzutowymi.

Gleby kamieniste trudne są do uprawy narzędziami, bywają nieraz bardzo zasobne, ale mało urodzajne z powodu kamieni zabierających wiele miejsca.

Ziemie kamieniste w górach są zwykle przewiewne, pulchne, tracą szybko wodę. Trudnym jest na nich zbiór siana i zboża, dlatego pospolicie służą za pastwiska. Chcąc je przygotować do uprawy rolnej trzeba wielkiej pracy do wyzbierania i usunięcia przynajmniej największych kamieni.

Gleby ze żwirami naniesionymi przez lodowce są więcej żyzne, gliniaste, więcej zatrzymują wodę, ale uprawa ich jest również trudną. Wielkie głazy narzutowe wymagają częstokroć rozsadzenia dynamitem lub prochem, aby je można było z pola usunąć. Narzędzia do uprawy ziem kamienistych muszą być bardzo mocne i trwałe. Ziemie kamieniste ze skałami krystalicznymi, pierwotnymi lub na żwirowiskach krystalicznych, są zasobniejsze niż takie, w których kamienie pochodzą ze skał osadowych zwłaszcza z piaskowców lub łupków.

Ziemie kamieniste porzeczne czyli szutrowiska podkarpackie, o ile w grubszej warstwie ułożone są nieurodzajne, nie tworzą zwykle uprawnej gleby a pokryte są tylko pastwiskami, krzewami tamaryszku i lichą łoziną.

Rędziny i gleby wapienne

Rędziny są to gleby głębokie na podłożu z wapieni, często na powierzchni podobne do żółtoziemów i przechodzą w nie miejscami. Tu i ówdzie powstały też z domieszki glinki żółtej, naniesionej wiatrem lub wodą. Zawierają w podglebiu wiele wapna, na powierzchni mniej, ale są ciepłe, czynne, średnio zwięzłe, urodzajne i dobre do uprawy.

Pewną odmianą rędzin są: Borowiny. Odznaczają się większą nieco zawartością próchnicy, więc ciemniejszą barwą. Gleby te czynne, urodzajne, ale zwiewne na odsłoniętych miejscach są do uprawy dobre. (W Karpatach borowiną nazywają glebę torfiastą).

Ziemie marglowate, Rumosze. Ziemie o glebie płytszej, na podglebiu obfitującym w odłamki, marglu wapiennego, zwykle miękkiego. Wapień pokruszony zwietrzały znajduje się tuż pod glebą w odłamkach. Sama gleba jest dość lekka, zwykle ciemna wskutek zawartości próchnicy. Składa się z piasku i pyłu kwarcowego i wapiennego, z małej ilości gliny właściwej i z ciał próchnicowych w rozmaitym stosunku, zwykle około trzy do czterech części na sto.

Są one dość czynne, tzw. gorące z powodu bardzo szybkiego zużywania nawozu, który zbyt prędko przestaje skutkować. Przy dobrej kulturze urodzajne. W stanie wilgotnym stają się maziste i lepkie, a po zaschnięciu bardzo trudne do uprawy. Oba ostatnie typy ziemi znajdują się w północno-wschodniej części Podkarpacia.