Choroby i szkodniki
Śnieć objawia się jako czarny proszek, wypełniający zniszczone ziarna w całym kłosie, występuje wyraźnie dopiero przed dojrzeniem. Zepsute kłosy dostają się ze zdrowymi do zbioru, a pył czarny złożony z zarodników grzyba zanieczyszcza omłócone ziarno i nadaje mu właściwy nieprzyjemny zapach. Szkoda może być bardzo wielka, bo niszczy nieraz plon do 1/3 części. Nie wszystkie odmiany pszenicy jednakowo ulegają śnieci, środkiem przeciw śnieci jest bajcowanie nasienia w rozczynie siarczanu miedzi lub formaliny. Głownia pszenna podobnie, lecz wcześniej w lecie na pszenicy występuje i w oziminie mniejsze szkody zrządza, za to nieraz znaczne w pszenicy jarej. Różni się od śnieci tym, że jej zarodniki osypują się z osadki kłosa zaraz i nie zanieczyszczają ziarna omłóconego. Głownia zaraża pszenicę podczas jej kwitnienia wchodząc do wnętrza tworzących się nasion. Aby ją zniszczyć nie pomaga siarczan miedzi ani formalina – trzeba ziarno do siewu zanurzyć w gorącej wodzie o temperaturze 54 – 56° C, na 5 – 10 minut i wysypać by obeschło. W lecie plewić wcześnie rośliny głownią zarażone.
Rdza występuje na pszenicy w kilku odmianach: najczęściej rdza pszenicy (podłużne, rdzawe plamy na liściach) i rdza żółta (jasno pomarańczowe drobne plamki w skupieniach na liściach i plewach). Wszystkie gatunki rdzy, jeśli wcześnie się pojawią, szkodzą pszenicy mocno. Czas wilgotny a ciepły, gęsty stan roślin, opóźnienie w dojrzewaniu, sprzyjają rozszerzaniu się rdzy. Przeciwdziałać jej można rzadszym siewem, wapnowaniem ziemi, nawożeniem kwasem fosforowym, a także potasem, wreszcie najskuteczniej doborem odpornych na rdzę odmian.
Niezmiarki i mucha heska podgryzają w jesieni wczesne ozime posiewy zbóż i zrządzają nieraz znaczne szkody. O przyczynie można się przekonać przyjrzawszy się dokładnie roślinkom uszkodzonym i pożółkłym. U nasady listków pożółkłych widać drobne, białawe gąsieniczki niezmiarek albo większe, żółtawe muchy heskiej. Ku zimie zapoczwarzają się one w rdzawe, baryłeczkowate poczwarki. Wiosenne pokolenie niezmiarki czarnej uszkadza podobnie późniejsze posiewy pszenicy jarej i owsa. Gąsieniczki wiosenne muchy heskiej robią szkodę nieco później, podgryzają wyrosłe już źdźbła u spodu tak, że pszenica wygląda jak gradem zbita.
Niezmiarka paskowana i pszeniczna uszkadza pszenicę później podczas kłoszenia się wygryzając wzdłuż dokłosie przez co kłos nie wydobywa się z pochwy. Najwięcej cierpią późne posiewy jare i późne odmiany. Przeciw niezmiarkom jesiennym i muszce heskiej skutkuje opóźnienie siewu pszenicy do drugiej połowy września lub początku października. Wówczas rójka tych muszek wcześniej się kończy i składają one jaja na ścierniskach w rośliny, wyrastające z osypanego ziarna i w trawy polne. Natomiast przeciw wiosennemu pokoleniu niezmiarki paskowanej zalecić można siew jak najwcześniejszy i uprawę wczesnych odmian pszenicy.
Przy znacznym rozmnożeniu się muchy heskiej, ponieważ poczwarki jej pozostają w ściernisku, należy zostawić ścierń długą i następnie jak najszybciej zamiast podorywki przyorać głęboko, aby je zniszczyć.
Zdziebelnik pszeniczny składa jajka w młode źdźbła, gąsienica wyjada wnętrze źdźbła, przegryza kolanka ku dołowi i wreszcie zapoczwarza się tuż nad ziemią. Źdźbło łamie się jak odcięte jeszcze przed dojrzeniem zboża. Jeśli się ten szkodnik rozmnoży, należy ścierń z poczwarkami jak najprędzej po zbiorze głęboko przeorać.
Gąsienice łokasia żerują na młodych posiewach pszenicy zarówno w jesieni jak i na wiosnę, nagryzając je nad ziemią. Zbierać je na ziemi przed dniem, gdy właśnie żerują. Turkucie w wielu próchnicowych glebach podgryzają pszenicę, rozszarpując młode pędy u nasady, szczególnie z wiosną. Drutowce czyli rdzawe sztywne gąsienice sprężyka zbożowego gryzą młode rośliny zbożowe tuż pod powierzchnią ziemi. Wałowanie silne ciężkim wałkiem gładkim lub pierścieniowym ogranicza nieco szkodę. Dobrze działa także posypywanie kainitem.
Myszy polne robią niezmierne szkody w pszenicy i innych ziemiopłodach. Niszczyć je należy przez zakładanie trucizny w mysie nory (najlepiej skutkuje owies lub pszenica, zatrute strychniną, także pigułki fosforowe).
Chwasty. Pszenica mocno cierpi od chwastów. Najwięcej dają się jej we znaki perz, mietlica, kąkol, bławat, mak, powój, ostrzyca, oset i pszeniec. Usuwa się je czyszczeniem nasienia odpowiednią poprzednia uprawą roli, wreszcie plewieniem, a najskuteczniej motyczeniem między rzędami. Pszenica cierpi także od różnych pasożytniczych grzybów, znaczną nieraz powodujących szkodę. Z tych najważniejsze są: śnieć, głownia pszenna i rdza, rzadziej mącznica.