Powietrze a roślinność
Powietrze jest mieszaniną gazów a mianowicie: w 100 litrach suchego powietrza jest 79 litrów azotu i 21 litrów tlenu. Litr powietrza waży w temperaturze 0° około 13 gramów. Oprócz tych 2 gazów znajduje się w powietrzu zawsze domieszka bezwodnego kwasu węglowego w ilości 3 do 4 litrów na 10.000 litrów powietrza i jeszcze mniejsze ilości amoniaku i kwasu azotowego.
Zazwyczaj powietrze nie jest zupełnie suche, lecz zawiera pewną ilość pary wodnej czyli wilgoci. Im cieplejsze powietrze, tym więcej pomieścić może w sobie pary wodnej.
Powietrze wywiera na powierzchnię ziemi i wszystkich przedmiotów pewne ciśnienie, które mierzymy barometrem. Ciśnienie to jest nad poziomem morza większe, w miarę zaś podnoszenia się w górę zmniejsza się; zmienia się także zależnie od zawartości pary wodnej i różnych wpływów klimatycznych. Gdy więcej pary w powietrzu, to staje się ono lżejsze i barometr opada.
Powietrze jest złym przewodnikiem ciepła – dlatego wszelkie materiały porowate, zatrzymujące dużo powietrza w swoich przestworkach, mogą stanowić ochronę od zimna i mrozu.
Z powietrza biorą rośliny tlen potrzebny do oddychania wszystkich żywych części roślinnych. Z powietrza biorą również rośliny bezwodnik kwasu węglowego i przyswajają z niego węgiel, tj. główny materiał wszystkich dat organicznych roślinnych i zwierzęcych. Powietrze jest więc bardzo ważnym czynnikiem w rozwoju roślin.
Zawartość stosunkowa kwasu węglowego w powietrzu jest dość stała i wynosi z małymi wahaniami około 3 litry na 10.000 litrów. Nad morzami i w ogóle w pobliżu wielkich wód jest kwasu węglowego nieco mniej, w pośrodku wielkich lądów więcej. W sąsiedztwie miast i osad ludzkich gromadzi się nieco więcej tego gazu, na wyżynach górskich i w czystym polu mniej. Przy samej ziemi, zwłaszcza po deszczu w ciepłej porze roku, jest węglowego więcej niż parę metrów nad ziemią. Powietrze, znajdujące się pomiędzy cząstkami gleby, często bardzo zawiera więcej kwasu węglowego niż otaczająca atmosfera.
Źródła, w których wytwarza się kwas węglowy są rozmaite. I tak, zwierzęta i rośliny same przez oddychanie wydzielają kwas węglowy stale póki żyją na miejsce pochłoniętego tlenu. Przy każdym paleniu się ciał organicznych lub węgla powstają znaczne ilości kwasu węglowego i uchodzą w powietrze. Zatem w ogniskach ludzkich mieszkań, w fabrykach i w zakładach przemysłowych, wszędzie , tworzy się kwas węglowy. Źródłem kwasu węglowego są również wszelkie butwiejące ciała organiczne roślinne i zwierzęce. Przy butwieniu bowiem odbywa się także utlenianie podobnie jak przy paleniu, tylko bardzo powolnie. Więc próchnica w roli, butwiejący nawóz i przyorane szczątki roślinne wydzielają kwas węglowy. Istnieją wreszcie wielkie przyrodzone źródła kwasu węglowego w czynnych wulkanach, w źródłach wody mineralnej i gorącej, w okolicach wulkanicznych. Z tych to źródeł uzupełnia się w powietrzu zawartość tego składnika, tak, że mimo ciągłego pochłaniania przez rośliny jest on wszędzie w jednakowym prawie stosunku i niema obawy, aby go kiedy roślinom brakło.
Oprócz kwasu węglowego znajdują się w powietrzu bardzo małe ilości kwasu azotowego i amoniaku i tworzą się połączenia węglanu i azotanu amonowego. Te połączenia spłukuje deszcz do ziemi, a chociaż jest ich bardzo mało, to jednak przez cały rok uzbiera się na obszarze jednego hektara 10 – 12 kg. samego azotu, w postaci tych połączeń. Ilość taka nie może zaspokoić potrzeby pokarmu azotowego roślin uprawnych, bo np. pszenica potrzebuje rocznic na hektarze około 60 kilogramów azotu, ale azot ten spłukiwany deszczykami z powietrza, ma znaczenie wielkie dla roślinności łąk, lasów i pastwisk.
Powietrze otacza całą kulę ziemską i warstwa ta nazywa się atmosferą (czyli kulą powietrzną). W tej atmosferze odbywają się zjawiska atmosferyczne, tworzące klimat pewnej okolicy.