Łąki i pastwiska

Obszary nieuprawiane pługiem a pokryte roślinnością zdatną na paszę zużytkowujemy jako łąki i pastwiska. Łąką nazywamy grunt, z którego zbiera się paszę kośną (przynajmniej jeden pokos do roku), pastwiskiem zaś obszar, na którym się nie kosi lecz wypędza się zwierzęta. Rozróżniać należy: łąki naturalne, trwałe i łąki sztuczne czasowe i trwałe.

Łąki naturalne pozostały w położeniach niższych wilgotniejszych, których na role nie można uprawiać ani zużytkowywać jako pastwiska z powodu wysokiego stanu wody w podglebiu.

Łąki sztuczne tworzy się na dłuższy lub krótszy szereg lat przez podsiew roślin pastewnych na glebie poprzednio zoranej. Każda taka łąka sztuczna może być znowu zamieniona na rolę lub też zużytkowana na pastwisko. Bardzo często lęka sztuczna służy przez część roku jako pastwisko. Pastwiska naturalne istnieję tam, gdzie bardzo korzystne dla porostu traw warunki klimatu jak i  od dawna prowadzony chów bydła spowodował ich wytworzenie się, np. na żuławach nadmorskich Holandii, Pomorza itp. Widzimy je także w miejscach, gdzie warunki klimatyczne albo płytka lub kamienista gleba, na inne korzystne zużytkowanie ziemi nie pozwalają np. w wysokich górach i górskich porzeczach. Pastwiska sztuczne powstają jako kilko lub wieloletnie a nawet trwałe, w okolicach sprzyjających porostowi traw, jeśli chów bydła się opłaca i zbyt na produkty zwierzęce jest korzystny i zapewniony. Pastwiska bowiem są warunkiem dobrego chowu i poprawnej hodowli zdrowego bydła.

Porost roślinności łąk i pastwisk różni się znacznie. Na łące spotykamy przeważnie rośliny wysoko rosnące, które dwu lub trzykrotnie w roku odrastają dając kolejne pokosy, więc trawy i rośliny motylkowe i zioła liściaste. Na pastwiskach przeważają rośliny, które znoszą częste przygryzanie, udeptywanie, zbitą powierzchnię gleby; roślinność pastwisk wieloletnich jest niska, więcej zwarta, a z drobniejszych ale gęsto stojących roślin złożona.

Zależnie od położenia rozróżniamy następujące główniejsze rodzaje łąk i pastwisk naturalnych:

• Łąki nizinne, poprzeczne, w dolinach rzek większych i ich dopływów, podtapiane często, w wielu razach torfiaste i zabagnione.
• Łąki śródpolowe w smugach i zagłębieniach, przy falistym ułożeniu powierzchni pól.
• Łąki leśne zazwyczaj na wilgotniejszych miejscach śród lasów, pokryte odmienną roślinnością śródleśną.
• Łąki górskie, tj. wilgotniejsze miejsca w halach i polanach w wysokich górach, kośne, ale służące często także za czasowe pastwisko.

Pastwiskami mogą być:

• Żuławy nadmorskie Holandii, Niemiec, Pomorza bałtyckiego.
• Pastwiska porzeczne żyzne w dolinach większych rzek, podlegające zalewom (nad Dniestrem, Sanem, Wisłą).
• Pastwiska porzeczne suche w dolinach rzek, w górnym ich biegu, na żwirowiskach i piaskach.
• Pastwiska podgórskie i górskie, suchsze lub kamieniste hale i połoniny, nie dające już kośnej paszy.